NGUYÊN NHÂN VÀ GIẢI PHÁP KHÁC PHỤC HIỆN TƯỢNG LÚA BỊ VÀNG LÁ TRÊN DIỆN RỘNG Ở TỈNH BÌNH PHƯỚC TRONG VỤ HÈ THU 2022
Theo phản ánh của nhiều hộ nông dân trồng lúa ở tỉnh Bình Phước thì vụ Hè Thu năm 2022 đang đứng trước nguy cơ bị sụt giảm nghiêm trọng về năng suất và chất lượng. Triệu chứng chung của các ruộng lúa là lá bị vàng, nếu nặng thì lá có thể bị cháy và gần như mất mùa hoàn toàn.
Chính vì vậy bà con nông dân trồng lúa cần tìm hiểu kỹ về hiện tượng này và áp dụng các biện pháp phòng trừ kịp thời khi gặp phải.
1. Nguyên nhân:
- Do rầy phấn trắng (còn được gọi là bọ phấn trắng) gây ra.
- Rầy phấn trắng hại lúa có tên khoa học là Aleurocybotus indicus, cơ thể bao phủ một lớp phấn trắng. Chúng có vòng đời tương đối ngắn (khoảng 17 – 24 ngày), mỗi con đẻ khoảng 100 – 200 trứng. Trứng rầy thường ở mặt dưới lá nên khi phun thuốc thì thuốc khó tiếp xúc nên hiệu quả phòng trừ thường không cao.
- Rầy phấn trắng phát triển và gây hại mạnh trong điều kiện nắng nóng. Trước đây chúng rất ít xuất hiện và gây hại trên lúa. Chúng chỉ phổ biến trên rau màu như: ớt, cà, dưa, bầu bí, … Tuy nhiên trong những năm gần đây chúng có xu hướng gây hại mạnh trên lúa ở cả miền Đông và Tây Nam Bộ.
2. Đặc điểm và triệu chứng gây hại:
- Rầy phấn trắng gây hại bằng cách chích hút nhựa lá, làm lá bị vàng, xoắn. Nếu gây hại nặng ở giai đoạn làm đòng đến trổ thì lá cờ bị nghẽn hoặc bị khô đầu lá, đòng không trổ được, nếu trổ được thì đòng cũng ngắn và hạt thường bị lép. Nếu bị gây hại nặng vào giai đoạn này thì mức độ thiệt hại về năng suất là rất lớn, có thể lên tới 80%.
- Lúa bị rầy phấn trắng gây hại bị vàng lá giống như bệnh lùn xoắn lá do virus, nhưng chưa phát hiện thấy có virus trong lá.
- Rầy phấn trắng gây hại trên lúa ngay từ giai đoạn đẻ nhánh nhưng triệu chứng biểu hiện rõ nhất là vào giai đoạn làm đòng đến trổ.
- Triệu chứng khi lúa bị rầy gây hại nhẹ là những đám lúa nhỏ bị vàng lá già nên nông dân thường rất dễ nhầm lẫn với các loại bệnh khác như: vàng lá vi khuẩn, ngộ độc hữu cơ, nhiễm phèn, … Vì thế không đưa ra các biện pháp phòng trừ kịp thời. Từ đó rầy rất dễ tích luỹ mật số và lây lan gây hại trên diện rộng.
- Trên những ruộng lúa bị rầy phấn trắng gây hại nếu có xuất hiện bệnh khô vằn hoặc vi khuẩn gây hại thì mức độ vàng lá càng nghiêm trọng hơn và khả năng phục hồi của lúa rất kém.
3. Biện pháp phòng trừ:
a. Biện pháp canh tác:
- Thăm đồng thường xuyên, đặc biệt chú ý đến các đồng ruộng đang có hiện tượng vàng lá hoặc gần các ruộng bị vàng lá. Ngoài ra cần chú ý thêm các ruộng lúa ở gần các vườn ổi, dưa, khoai mì, bầu, bí, …
- Nên trồng các giống lúa có khả năng kháng rầy phấn trắng, nhất là các giống có bộ lá đứng thẳng.
- Không gieo sạ quá dầy và cần tiến hành tập trung, đồng loạt.
- Nên bổ sung thêm phân Silic để cây lúa khoẻ mạnh, cứng cáp, kháng rầy tốt.
- Cần bón phân đúng thời điểm và đúng liều lượng khuyến cáo, tránh bón thừa đạm.
- Trên những ruộng đã bị rầy phấn trắng gây hại cần cần diệt sạch cỏ lồng vực và cỏ chỉ xung quanh ruộng ngay sau khi thu hoạch xong để hạn chế nơi cư trú của rầy, tránh lây lan sang vụ sau.
b. Biện pháp sinh học:
- Cần quản lý rầy ngay từ ban đầu bằng cách trộn men Tricho-Meta vào lúa giống trước khi sạ với liều lượng 100g/10-12kg lúa giống.
- Tăng cường bón lót bằng các loại phân có khả năng cung cấp các chủng nấm đối kháng sâu bệnh hại như Trichomix-DT Cải tạo đất, Trichomix-DT Lân vi sinh, … với lượng khoảng 50 – 100kg/1000m2.
- Thúc đẩy sự phát triển của các loài thiên địch trong vườn như kiến ba khoang, bọ rùa, bọ xít bắt mồi, nhện ăn thịt, ...
c. Biện pháp hoá học:
- Khi phát hiện rầy phấn trắng xuất hiện cần tiến hành phun xịt 2-3 lần cách nhau 3-5 ngày bằng các loại thuốc như: Daiphat 30WP, Chesone 300WP, Chavez 600WP, …
- Nên kết hợp thuốc phòng trừ rầy phấn trắng với các loại thuốc có khả năng phòng trừ tốt bệnh khô vằn, vàng lá vi khuẩn, đạo ôn như: Villa-Fuji 100SL, Valicare 8SL, Sạch khuẩn (Rorai 21WP), …
4. Lưu ý:
- Cần dùng luân phiên các loại thuốc phòng trừ và nên kết hợp với Dầu Khoáng SH để gia tăng hiệu quả.
- Trước khi phun thuốc cần dâng nước lên cao để rầy di chuyển lên trên, sẽ dễ dính thuốc hơn.
- Cần phun thuốc ướt đều hai mặt lá và không được phun thuốc khi lúa đang trỗ.
Chi tiết tư vấn bà con liên hệ các điểm Hệ thống CHDVNN Khuyến Nông gần nhất.
Hoặc liên hệ: Ks. Trịnh Đình Tâm: 0977.436.163 – Ks. Nguyễn Thế Vương: 0968.041.059.